De genetisch gewijzigde sapiens

Symposium

25-04-2018

Paleis der Academiën, Brussel

De genetisch gewijzigde sapiens

Organisatie

Academisch Cultureel Forum

Activiteiten in het kader van de Lentecyclus 

De Lentecyclus werd geopend door technologiefilosoof Peter Paul Verbeek. Thema's die aan bod komen zijn onder meer: biogenetica, eugenetica, implantaten voor kennisoverdracht... Lezingen over deze onderwerpen zijn de aanleiding voor een debat over de wetenschappelijke scepsis maar ook de ethische consequenties van de biologische maakbaarheid van de mens.

 

Peter-Paul Verbeek
Jean Jacques Cassiman
Sebastian Haesler
Programma: 

25-04-2018

1 Inleiding: Homo technologicus 14:00 - 14:40
Peter-Paul Verbeek, Technologiefilosoof Universiteit van Twente (spreker)
Technologische ontwikkelingen bevinden zich steeds vaker aan de grens van de mens. Implantaten in het brein verschuiven onze cognitieve grenzen, protheses en exoskeletten herdefiniëren de zintuiglijke grens tussen mens en wereld, en CRISPR-CAS doorbreekt de grenzen van de maakbaarheid van de mens. De ethische discussie over de wenselijkheid en aanvaardbaarheid van deze ingrepen in de mens is al jaren gepolariseerd tussen een bioconservatief streven naar bescherming van de mens tegen de techniek versus de transhumanistische ambitie om een verbeterde opvolger van de mens te realiseren. In deze lezing zal ik betogen dat er een derde weg nodig is in de ethische discussie, die niet uitgaat van een oppositie tussen mens en technologie, maar juist van het fundamenteel technologisch bemiddelde karakter van het menselijk bestaan. Technologie is onderdeel van de menselijke conditie, en dat vergt een ethiek die de techniek niet van buitenaf wil begrenzen maar van binnenuit kritisch wil begeleiden.
2 De genetisch gewijzigde Sapiens, realiteit of fictie? 14:40 - 15:20
Jean-Jacques Cassiman, KU Leuven (spreker)
Het menselijk genoom project (1992-2003) heeft voor een kennis en technologie revolutie gezorgd, die het vandaag mogelijk maakt om vlot het DNA van een persoon te kunnen lezen en progressief te begrijpen wat de betekenis/functie is van al dat DNA. Het identificeren van defecten en het aanbod om de bevolking te screenen op ziekteverwekkende wijzigingen van het DNA neemt toe. Het is echter ook duidelijk geworden dat er een complex geheel van controles bestaat op de manier waarop de informatie van het DNA wordt vertaald in de cellen en dat het DNA chemisch kan gemerkt worden door omgevingsfactoren (epigenetica).
Methoden werden op punt gesteld om specifieke wijzigingen in het DNA aan te brengen (CRISPR-Cas); stamcellen kunnen uit lichaamscellen worden bekomen; kernen van eicellen kunnen worden vervangen door andere kernen; niet – in – de – natuur - voorkomende bouwstenen kunnen worden ingebouwd in het DNA en vertaald tot nieuwe eiwitten (synthetische biologie). Al deze spectaculaire realisaties hebben echter ook aangetoond hoe complex het functioneren van onze cellen en weefsels is en hebben het enthousiasme over de al te optimistische overtuiging dat ons genoom binnenkort fundamenteel kan gewijzigd worden wat getemperd.     

3 "Super(hu)man" dankzij geïntegreerde technologieën in het menselijk lichaam? 15:20 - 16:00
Sebastian Haesler, Neuroelectronics Research Flanders (NERF). (spreker)
De voorbije jaren is er enorm veel wetenschappelijke vooruitgang geboekt in de biologie, computerwetenschappen, en micro- en nanotechnologie. Als gevolg is het mogelijk geworden het zenuwstelsel met hoge tijdsgebonden en ruimtelijke precisie te beïnvloeden. Ook ontwikkelingen in genetica, die ons in staat stellen het DNA aan te passen, zijn veel preciezer geworden. Zelflerende systemen en artificiële intelligentie laten toe data te verwerken op steeds slimmere en snellere manieren, en steeds kleinere fysieke overgangen tussen technologie en menselijk lichaam worden ontwikkeld en geïmplanteerd in het menselijk lichaam. Gecombineerd vertegenwoordigen deze technologische ontwikkelingen een enorm potentieel voor het behandelen en genezen van kwetsuren en ziekten, maar zij kunnen ook ingezet worden om het menselijk kunnen te verbeteren tot ver voorbij de biologische mogelijkheden van vandaag. Deze presentatie geeft een technologisch perspectief op implantatie-technologieën met als doel de discussie over de fundamentele ethische, legale, en sociale implicaties te faciliteren.
4 Paneldebat 16:00 - 17:00
Jean-Jacques Cassiman, KU Leuven (panellid)
Herman De Dijn, KU Leuven, KVAB (panellid)
Hugo De Man, KU Leuven, KVAB (panellid)
Sebastian Haesler, NERF (panellid)
Peter-Paul Verbeek, Universiteit Twente (panellid)
5 Receptie 17:00 - 17:30